كارت ويزيت ما

ابعاد كاغذ

عرض کار یک ماشین چاپ معمولا هماهنگ با استانداردهای اندازه گیری بین المللی تعیین میشود. در اروپا استاندارد بین المللی ایزو (ISO) مورد استفاده قرار میگیرد. آمریکا از سیستم انگلیسی استفاده میکند و در ایران نیز برای اندازه گیری کارهای چاپی از استاندارد ورق (یک ورقی , دو ورقی , چهار و نیم ورقی) استفاده میشود که مشکلات عدیدهای در بر دارد اول اینکه اندازه ورق با استانداردهای اروپایی و آمریکایی همخوان نیست و دوم آنکه این اندازه دقیق نیست 

 

کاغذهای سایز ایزو شامل انواع کاغذها و مقواها با گرماژها و جنسهای مختلف میشود. در سیستم ایزو پنج مجموعه سایز وجود دارد این سایزها A,RA,SR,B,C میباشند 

 

A- کاغذ سایز A بصورت استاندارد برش خورده هستند و برای کارهای چاپی که بصورت لب بر عرضه نمیشوند و به برش احتیاج ندارند مناسب هستند 

 

RA- دو درصد از سایز A بزرگتر است. از این سایز کاغذ برای کارهای چاپی لب بر و یا کارهایی که به یک برش مختصر احتیاج دارند و یا روی لبه کاغذ باید نوار کنترل رنگ (Color Bar) چاپ شود به کار میروند 

 

SR - ده درصد از سایز A بزرگتر است. این سایز کاغذ برای کارهای چاپی لب بر و یا کارهایی که به لبه پهن برای برش بزرگ یا صحافی نیاز دارد و یا روی لبه کاغذ باید یک نوار پهن کنترل رنگ چاپ شود مناسب است 

 

B - معادل 18 درصد بزرگتر از سایز A است. از این سایز کاغذ برای چاپ پوستر . نقشه و جداول دیواری استفاده میشود 

 

C- از این سایز کاغذ یا مقوا برای ساخت پوشه . پاکت و کارهایی که باید در قطع A4 برش بخورد استفاده میشود 

نسبت طول به عرض در اندازه های سری A یکسان و مشابه سایز پایه سری A یعنی A0 تعیین شده است

در هرکدام از این مجموعه ها . ابعاد ورقها دو برابر یک سایز کوچکتر است. نسبت طول به عنوان مثال در سایز A . ورق A0 یک متر مربع است. ورق A1 نصف A0 است و مساحت آن نیم متر مربع است. مجموعه ورقهای سایز A از 4A (بزرگترین سایز) شروع شده و به A10 (کوچکترین سایز) ختم میشود. ورق A0 سایز اصلی و پایه است. ورقهای 2A و 4A بزرگترین ابعاد را در مجموعه سایزهای A دارند. ورق A4 که نباید آنرا با 4A اشتباه کرد . سایز سربرگ است 

 

در سری ابعاد A یک سایز کوچکتر یعنی نصف سایز بزرگتر. بعنوان مثال سایز A1 نصف سایز A0 میباشد

در کشورهایی که از سیستم متریک استفاده میکنند . ماشینهای فاکس . دستگاههای فتوکپی و دیگر ماشین آلات اداری از این سایز کاغذ استفاده میکنند. در آمریکا سایز A4 برابر با 11× ½ 8 اینچ است. از آنجائیکه سایز A4 استفاده عمومی دارد . کسانی که با سیستم ایزو کار میکنند و به آن عادت دارند . برای سایزهای بزرگتر از ضریب A4 استفاده میکنند. برای ماشینهای رول در سیستم ایزو کاغذ بصورت رول در ابعاد A5 , A4 , A3 , A2 و A1 عرضه میشود. جهت اطلاع بیشتر ابعاد اندازه های ورق و قطع کتب در ایران در جداول زیر ارائه شده است 

 

ابعاد كاغذ


ترام چيست ؟


به نقطه‌های ریزی که روی فیلم لیتوگرافی یا زینک یا سطح چاپ شده ایجاد می‌شوند و از تراکم یا شدت آنها، سایه روشن‌های تصویر شکل می‌گیرد ترام می‌گویند.
تصویر چپ: نقطه‌های ترام زیر لوپ؛ تصویر راست: آن‌گونه که دیده می‌شود
ادامه نوشته

دانستني هايي درباره كاغذ



کاغذ بافتی از الیاف گیاهی است ومرغوبیت آن به مواد اولیه وچگونگی عمل آوری آن بستگی دارد 
 
از نظر کیفیت , بهترین کاغذها از الیاف کتان و پنبه بدست می آیند ،کاغذ ساخته شده از چوب کاج در جای دوم وکاغذ نیشکر پس از آن قرار می گیرد 
 
کاغذ هم مثل پارچه پشت و رو دارد . روی کاغذ آن طرفی است که در کارخانه کاغذ سازی به طرف نمد قرار می گیرد و صافتر است . پشت کاغذ آن طرفی است که در کارخانه زیر کار است و روی آبکش قرار میگیرد. چاپ بر طرف روی کاغذ مرغوب تر خواهد بود .چاپ رنگی بر طرف روی کاغذ نتیجه بهتری دارد 
 
برای صاف کردن پشت کاغذ آن را از زیر نوردهای پرس براق عبور می دهند .این کار " ساتیناژ " نام دارد. برای تشخیص پشت و روی کاغذ آن را برش می دهند ، پس از برش ، لبه الیاف به سوی پشت کاغذ خم می شوند و اگر لبه کاغذ را با انگشتان لمس کنیم متوجه لبه دار بودن یک طرف آن می شویم 
 
کاغذ های مرغوبتر دارای مواد سلولوزی بیشتری هستند وسفیدترند .کاغذ های نا مرغوب مواد چربی بیشتری دارند و زردترند .کاغذ های نامرغوب با گذشت زمان و به ویژه بر اثر گرما ، شکننده می شوند و ممکن است موریانه آنها را بخورد 
 
کاغذ های گلاسه مرغوبترین نوع کاغذ هستند که هر چه سنگین تر باشند ( یعنی گرماژ آنها بیشتر باشد ) کیفیت چاپ روی آنها بهتر است . معمولا" کارهای رنگی و یا اعلا را روی کاغذ گلاسه چاپ می کنند . هر چه مقدار و تعداد رنگها بیشتر باشد ، کاغذ گلاسه سنگینتری لازم است 
 
سطح کاغذ دارای خواب یا راه است . به هنگام چاپ باید کاغذ طوری به ماشین خورانده شود که راه آن موازی محور سیلندر باشد و در صحافی کتاب باید خواب کاغذ موازی عطف کتاب باشد 
 
هر گاه خواب یا راه کاغذ موازی عطف کتاب نباشد ، برگهای کتاب حالت افتادگی ندارند بلکه به حالت ایستاده رو به بالا قرار می گیرند و خواننده آن را با فشار می خواباند ، در نتیجه کتاب زودتر فرسوده می شود 
 
کارخانه های کاغذ سازی در دنیا ، رولهای کاغذ را بصورت ورق برش داده و سپس ورق کاغذ را در اندازه‎های گوناگون بریده و پس از بسته بندی در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهند 
 
راه بی راه کاغذ و مقوا را به دو صورت فلش و یاSG ) و (LG LGنشان داده می شود .(Long Grain) یعنی اینکه راه کاغذ موازی ضلع بلندتر است و ( Short Grain ) یعنی راه کاغذ موازی ضلع کوچکتر می باشد .علامت نیزه هم روی لفاف کاغذ , نشان دهنده راه کاغذ است .یعنی اگر فلش موازی ضلع بزرگ تر باشد , راه کاغذ در جهت ضلع بزرگتر است و اگر فلش در امتداد ضلع کوچکتر کاغذ قرار گیرد , راه کاغذ , ضلع کوچکتر است 
 
باید توجه داشت که راه کاغذ هنگام چاپ باید موازی محور سیلندر ماشین چاپ باشد بعنوان مثال اگر یک نوع کاغذ ۷۰ × ۱۰۰ برای ماشین ۵/۴ ورقی راه باشد , وقتی آن را از وسط نصف کنیم که در ماشین دو ورقی استفاده شود , بی راه وارد ماشین خواهد شد . بنابراین بهتر است هنگام خرید کاغذ به راه وبی راه نسبت به ماشینی که قرار است آن را چاپ کند , آگاهی داشته باشیم 
 
برای تشخیص راه یا خواب کاغذ چند روش معمول است ، از جمله :
۱. کاغذ از طرف خواب آن خیلی راحت پاره می شود ولی اگر آن را با دست از طرف مخالف پاره کنیم ، مقاومت دارد و با نیروی بیشتری پاره می شود . 
۲. اگر دو نوار از لبه پایینی وکناری کاغذ ببریم وکنارهم بگذاریم آن نواری که به راه نیست ، لبه اش برمیگردد 
 
 یکی از مشخصه ها برای شناخت کاغذ ، گرماژ آن است . کاغذ تحریر ۷۰ یا ۸۰ گرمی و گلاسه ۱۲۰ یا ۱۳۵ گرمی واژه هایی آشنا در دنیای انتشارات هستند . این گرماژ نشان دهنده وزن یک متر مربع از آن نوع کاغذ میباشد مثلا وزن یک متر مربع کاغذ ۷۰ گرمی ۷۰ گرم است. وزن کاغذ برش خورده از فرمول زیر تعیین میشود و شما براحتی میتوانید با وزن نمودن دقیق کاغذ برش خورده گرماژ آنرا بدست آورید. واحد طول و عرض در این فرمول سانتیمتر میباشد. گرماژ = طول × عرض / ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ × وزن کاغذ به کیلوگرم 
 
 در کاغذ های کاربن لس ( NCR ) که به کاغذهای خود کپی مشهور هستند باید توجه شود که این کاغذها زمان مصرف دارند وپس ازتاریخ مصرف , حساسیت خود را ازدست می دهند 

لوگوي بهارستان

كارت ويزيت ما

گرافيك محيطي


گرافیک محیطی: ساختمان ها و تابلوها - قسمت اول 

مقاله ای با موضوع گرافیک محیطی 


مقدمه 

طراحی تابلو دل مشغولی من در بیست سال گذشته بوده است و هر چه بیش تر به آن می اندیشم، از بی توجهی ای که نسبت به این مقوله ی گرافیک روا داشته می شود، بیشتر متأسف می شوم.طراحی تابلو فصل مشترکی است میان معماری و گرافیک. این فصل اشتراک بدین معنی است که مقوله ی طراحی تابلو هم از جانب جامعه ی طراحان گرافیک از یک سو و هم از جانب معماران و مهندسان ساختمان از سوی دیگر، باید امری بسیار جدی تلقی شود. 
ما متأسفانه به نظر می رسد که این حساسیت از سوی هیچ کدام از دو سوی نام برده اعمال نمی شود و در فقدان این همکاری، طراحی تابلو به دست تابلوساز و سفارش دهنده انجام می شود و عدم دانش کافی این هر دو کار را به جایی رسانیده که هر روزه و در هر جا شاهد منظری بسیار زشت و ناهنجار در معابر عمومی هستیم. تأثیری که این همه زشتی بر روان ما می گذارد، شایسته ی تحقیقی در خور و کند و کاوی از نوعی دیگر است. تابلوساز همان طور که از نام وی بر می آید، عاملی است اجرایی که با ساخت و ساز سر و کار دارد و باید بتواند طرحی را که توسط طراح گرافیست ارائه شده، با ساخت کاری مطلوب تولید و بر نمای ساختمان نصب کند. سامان دهی این قضیه همکاری مؤسسات زیر را می طلبد: انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، سازمان نظام مهندسی ساختمان، سازمان زیباسازی شهرداری، اتحادیه ی صنفی تابلوسازان، انجمن صنفی کانون های تبلیغاتی و مؤسسات آموزش عالی که طراحی گرافیک درآن ها آموزش داده می شود. دراین جا می خواهم به سابقه ی همکاری خود با یک گروه مهندسان مشاور اشاره کنم.مسئولیت من در این مجموعه به عنوان یک طراح گرافیست ( با گرایش گرافیک محیطی ) این است که بر بدنه ی سازه های معماری چه نوع تابلوهایی باید طراحی و نصب شود. سازه هایی نظیر پارک، ترمینال، ایست گاه آتش نشانی، پمپ بنزین. شاید این اول باری است که چنین تجربه ای در یک مجموعه ی معماری اعمال می شود. در صورتی که اگر تأمل کنیم، به این نتیجه خواهیم رسید که همکاری مهندس معمار و طراح گرافیک به منظور طراحی تابلو بسیار ضروری است و نبود این همکاری، آن چیزی است که شهرهای ما را به آن دچار کرده است . متأسفانه این عدم شناخت از جانب جامعه ی معماران و مهندسان ساختمان نیز وجود دارد که در نشست هایی می توان آنان را نیز توجیه و وادار و یا بهتر بگوییم تشویق به همکاری کرد.
این دغدغه ی خاطر مرا بر آن داشت که به عنوان مدرس گرافیک درمؤسسات آموزش عالی ، چندین پروژه ی پایان نامه را به طراحی تابلو اختصاص دهم و توجه دانشجویان را به این مقوله ی مهم جلب کنم. برخی از این پایان نامه ها با موضوعات زیر است: 
1. طراحی تابلو برای بافت های قدیمی شهری 
2. طراحی تابلو برای سازمان ها و ادارات و شرکت ها 
3. طراحی تابلو برای مؤسسات بهداشتی و درمانی 
4. طراحی تابلو برای فروشگاه ها و مراکز تجاری 
5. طراحی تابلو برای مؤسسات آموزشی 

امیدوارم که وقت آن رسیده باشد که درک کنیم، طراحی گرافیک صرفاً طراحی نشانه و پوستر نیست. این که فکر می کنیم پوستر در درجه ی با اهمیت تری از مثلاً گرافیک محیطی است و در نمایشگاه ها و بینال ها تا آنجا پیش می رویم که بخش بسیار زیادی را به پوستر اختصاص می دهیم و سایر مقوله های گرافیک را در اولویت های بعدی قرار می دهیم، کمی از فرهیختگی به دور است. تمام زیر مجموعه های گرافیک هر کدام درجای خود اهمیت خاص خود را دارند و درجه بندی میزان اهمیت آن ها، کاملاً بی مورد است. اگر تاریخ مصرف دیدن یک پوستر چندین روز است، در عوض تابلوها و گرافیک محیطی برای سالیان زیادی در جای خود باقی خواهند ماند و ما را مجبور می سازندکه هر روز برای سال ها آن ها را نظاره گر باشیم. و این که تا چه اندازه از دیدن آن ها لذت می بریم، یا آن ها را با بی رغبتی تحمل می کنیم را به داوری می گذارم. 
متأسفانه همان بی مهری ای که جامعه ی گرافیک نسبت به « طراحی تابلو » دارد، درجامعه ی معماران نیز دیده می شود. از دید یک معمار، پایان کار یک ساختمان هنگامی است که ساخت و سازها تمام شده است. در جوامع پیش رفته تر، اصولاً طراحی تابلو یا مجموعه تابلوها بر روی نمای یک ساختمان، آخرین وظیفه رسمی یک معمار است که باید با همکاری یک گرافیست آن را به انجام برساند و جای خاصی را در نمای ساخمان برای تابلوها و ابعاد آن در نظر بگیرد. 
در این جا کم تر معماری را سراغ دارید که در این مرحله یعنی طراحی تابلو، نظارت مستقیم داشته باشد و این کار را به اتمام برساند. 
اگر می پذیرید که معماری هم مانند گرافیک زیر مجموعه ای دارد که همه ی آن ها هم دارای اهمیت هستند، یکی از آن زیر مجموعه ها طراحی تابلواست که بر بدنه ی ساختمان یا قسمت های داخلی خود نمایی می کند و اهمیت آن از ساخت اسکلت فلزی یا تأسیسات هیچ کمتر نیست. یک معمار و گرافیست قابل با همکاری هم و با در نظرگرفتن کارکرد ساختمان ( یک بیمارستان یا یک مدرسه ) ، جنسیت مصالح به کار رفته در ساختمان، تابلو یا تابلوهایی را طراحی می کنند که هم معرف شخصیت ساختمان و هم سازندگان آن است. 
متأسفانه در نبود همکاری گرافیست و معمار در طراحی تابلو، کار به دست تابلوساز افتاده است. اگر بتوانیم به این توافق برسیم که طراحی تابلو از ساخت تابلو جدات است، آن وقت به این نتیجه خواهیم رسید که کار یک گرافیست با یک تابلوساز تفاوت دارد. در اینجا حرفه ی تابلوسازی و طراحی تابلو در هم ادغام شده و تابلوسازها هر دو کار را انجام می دهند، در صورتی که هیچ دانشی در مورد طراحی گرافیک تابلو ندارند. تابلوسازی نوعی حرفه و مهارت فنی است که با ساخت و ساز و ماتریال سر و کار دارد و از طراحی کاملاً جدا است. 
اما هنگامی که تابلوساز هر دو وظیفه ( طراحی و ساخت ) را به عهده می گیرد، متأسفانه نتیجه بسیار اسف بار است، که نمونه های آن را بر در و دیوار شهر مشاهده می کنیم. به جرأت می توان گفت به جز درصد کمی، بقیه ی موارد ساخت و طراحی تابلوهای شهری دارای مشکل است و همین معضلات نهایتاً باعث می شود که آن تابلو زیبا نباشد و کاربرد ( Function ) آن هم دچار اشکال باشد. 
وقتی چیزی زیبا نباشد، حتماً زشت است و مجموع این زشتی ها، شهری پر از معابر و ساختمان های ناهنجار را به وجود می آورند و ما به عنوان نظاره گر و مصرف کننده، از بهداشت روانی سالمی برخوردار نخواهیم بود. 
همان طور که حرفه ی یک آرشیتکت با یک برق کار و لوله کش ساختمانی تفاوت دارد، بر همین قیاس نیز باید بپذیریم که کار طراح گرافیست نیز از تابلوساز جدا است. 


ساختمان ها و تابلوها 

مشخصه های طراحی تابلو 
1. اندازه ی تابلو 
2. عوامل نوشتاری تابلو 
3. عوامل تصویری تابلو 
4 . ماتریال یا مواد به کار رفته در تابلو 
5. ساخت و ساز تابلو 
6. محل نصب و استقرار تابلو در ساختمان 
7. نورپردازی تابلو 
8. رنگ در تابلو 

1. اندازه ی تابلو: قطع تابلو نسبت به هر سازه ی معماری بسیار متفاوت است و نمی توان استانداردی برای آن قائل شد . اگر برای سردر فروشگاهی تابلو طراحی می کنیم، معمولاً اندازه ی باریک و کشیده مناسب است. (تصویرهای 1 و 2 )

   تصویر1 : اشتباه                                                            تصویر 2 : درست 

هنگامی که برای مراکز تفریحی مثل شهربازی یا سینما است، باید بزرگ و چشم گیر باشد . (تصویرهای 3 و 4)

   تصویر3 : درست                                                            تصویر 4 : درست 

اگر برای مؤسسات، ادارات و شرکت هاست، اندازه ی پلاک های فلزی مناسب است . ( تصویرهای 5 و 6 )

   تصویر5 : درست                                                            تصویر 6 : اشتباه 

اگر برای پشت بام ساختمان های مرتفع ساخته می شود، باید از نوع فونت ساده و بزرگ باشد. 
( تصویرهای 7 و 8 )

   تصویر7 : درست                                                            تصویر 8 : اشتباه 

اندازه های بسیار بزرگ برای تابلوهایی که ضروری به نظر نمی رسد صرفاً دیدگاهی سودجویانه است که از طرف تابلوسازها اعمال می شود، چون هر چه اندازه بیش تر باشد، از نظر محاسبه ی مالی گران تر تمام می شود و این فقط به نفع تابلوساز است و البته به ضرر منظر زیباسازی شهری .
( تصویر 9 )

                                                                        تصویر9 

2. عوامل نوشتاری : عموماً بیشتر سطح تابلوها را عوامل نوشتاری یا فونت تشکیل می دهد. نوشتار تابلو باید راحت خوانده شود و از طرح معما خودداری شود. 
نوشتار باید درعین سادگی ، کوتاه باشد و از نوشته های طولانی و اضافی دوری کرد. آوردن نمادهای تبلیغاتی یا معرفی کالا، آدرس، تلفن و ... در تابلو غیر ضروری است .کارکرد تابلو در یک ساختمان یا بر سردر یک فروشگاه فقط معرفی آن محل است و نه چیز دیگر. 
نوع فونت به کار رفته باید معرف کالا یا خدماتی باشد که توسط آن مؤسسه یا فروشگاه عرضه می شود. مسلماً فونتی که برای یک ابزار فروشی به کار می رود، با فونتی که برای یک آرایشگاه استفاده می شود، متفاوت است. دانش شناخت فونت و طراحی حروف از تخصص های گرافیک است و طراح باید آموزش دیده باشد. متأسفانه تابلوساز فاقد این تجربه و دانش است. اندازه ی فونت به کار رفته نسبت به فاصله ای که بیننده از آن دارد، در ارتباط مستقیم است. 
یکی از استدلال های غلط درمورد اندازه ی نوشتار این است که فکر می کنند هر چه اندازه ی نوشته بزرگ تر باشد، بهتر خوانده می شود. این بدان می ماند که فکر کنیم هر چه بلندتر داد بزنیم، طرف مقابل ما بهتر خواهد شنید و به تبع حرف ما را بهتر خواهد فهمید! 
جدول زیر نشان دهنده ی فاصله ی خوانایی حروف است.


جدول زیر برای تعیین اندازه ی حروف در جاده های مختلف در نظر گرفته شده است .



3. عوامل تصویری : معمولاً در طراحی اکثر تابلوها، عوامل تصویری نقش زیادی ندارند. مثلاً در فروشگاه ها و مغازه هایی که در طول یک پیاده رو قرار دارند، اکثراً از عوامل نوشتاری تشکیل شده است و به ندرت از تصویر استفاده می شود. اگر قرار است تصویر به کار رود، معمولاً از اشکال تصویرسازی شده (ClipArt) استفاده می کنند، نه از عکس واقعی (Picture) . ( تصویرهای 10 و 11 )

   تصویر10 : درست                                                          تصویر 11 : اشتباه 

در چند سال اخیر با فن آوری کامپیوتر + فتوشاپ + پلاتر + فلکسی فیس، متأسفانه اکثر تابلوها به صور چاپ شده و دارای تصویرهای اغلب نامناسب هستند و تابلوسازها، تابلو را با آگهی تبلیغاتی در یک مجله اشتباه گرفته اند. ( تصویر 12 )

                                                                        تصویر12 

جاهایی که می توان از تصویر در تابلو استفاده کرد، اماکنی است مثل شهربازی ها، نمایشگاه ها ، بعضی رستوران ها ، فست فودها یا بستنی فروشی ها و ... ( تصویر 13 )

                                                                         تصویر13 

کیفیت تصاویر به کار برده شده در تابلو باید از نوع Clip Art یا تصویرسازی شده باشد؛ مانند تصاویر کارتونی بر بالای سردر یک شهربازی. ( تصویرهای 14 و 15 )

   تصویر14 : درست                                                          تصویر 15 : درست 

به کار بردن تصاویر واقعی (Picture) بر روی تابلو هیچ زیبایی ای ندارد . ( تصویر 16 )

                                                                         تصویر16: اشتباه 

پیکتوگرام ها (Pictograms) موارد دیگری از عناصر تصویری هستند که بر روی تابلوهای راه نمای داخلی مثلاً در فرودگاه ها، ترمینال ها و ... آورده می شوند و درجای خود بسیار مناسب و ضروری هستند . (تصویرهای 17 و 18 )

   تصویر17 : درست                                                          تصویر 18 : درست 

4. ماتریال یا مواد به کار رفته در تابلو: بر خلاف سایر زیر مجموعه های گرافیک که معمولاً با چاپ و کاغذ و مقوا سرو کار دارد، طراحی تابلو با ساخت و ساز و موادی مانند فلز، چوب ، نئون، شیشه، سنگ، پلکسی ها، کاشی و ... انجام می شود. 
بسته به نوع نمایی که بر روی آن تابلو نصب می شود، ماتریال ها می توانند تغییر کنند. به عنوان مثال وقتی که برای ساختمانی با نمای تمام شیشه ای می خواهیم تابلویی طراحی کنیم، چه ماتریالی بر روی آن مناسب خواهد بود؟ 
اگر بر روی زمینه ای از سنگ، قرار است تابلویی نصب شود، چه ماتریالی جالباست؟ تنوع ماتریال ها درحال حاضر بسیار زیاد است و ترکیب آن ها با یکدیگر و زمینه ای که بر روی آن قرار می گیرند، انتخاب ها زیادی را به وجود می آورند. قدر مسلم آن است که تشخیص ماتریال ها و کاربرد هر کدام از آن ها با نظر معمار و گرافیست و تابلوساز امکان پذیر است. آنچه در اینجا شایسته ی دقت است، مرغوبیت مصالح وماتریال های به کار رفته است. با توجه به این که تابلو از مواردی است که سال های زیادی کارکرد دارد و معمولاً تابلوهای خارجی (Outside) درمعرض عوامل جوی قرار دارند، مصالح به کار رفته باید از نوعی باشد که جواب گوی این نیازها باشد. تابلوها بعد از نصب و در طول سالیان احتیاج به تعمیر و نگهداری دارند. ( تصویرهای 19 تا 24)

                                                                         تصویر19: درست 

   تصویر20 : درست                                                          تصویر 21 : درست 

   تصویر22 : اشتباه                                                            تصویر 23 : اشتباه 

                                                                        تصویر24: اشتباه 

این مهم نیز در شهرهای ما زیاد جدی گرفته نمی شود و مشاهده می کنیم که اغلب تابلوها دارای نقص فنی و خرابی می باشد و به زیبایی و کاربردآن لطمه می زنند. به کارگیری ماتریال کاشی به صورت کتیبه در بناهای مذهبی در کشور ما از دیرباز معمول بوده است و با کمی دقت می توان مشاهده کرد که این ماتریال چقدر با روح آن ساختمان در هم آهنگی است. عوامل جوی بر روی کاشی تقریباً هیچ تأثیری ندارد و ماندگاری آن را تضمین می کند . ( تصویرهای 25 و 26 )

   تصویر25                                                          تصویر 26 

تابلونویسی بر روی کاشی از سنت های دیرباز در سرزمین ماست و معماران در این مورد تصمیم گیری می کرده اند. در دوره های متأخرتر یعنی در اوایل دوره ی پهلوی از این تکنیک در طراحی تابلوی مراکز آموزشی ( دبیرستان البرز - دبیرستان فردوسی ) استفاده ی بسیار مناسبی شده است. ( تصویرهای 27 و 28 )

   تصویر27                                                          تصویر 28 

نوع دیگری از تابلوها که باز درهمین دوره باب شد، زمینه هایی از ورق فلزی بود که بر روی آن با قلم مو و رنگ می نوشتند و بعضاً مرغوبیت کاشی را نداشت و بعد از گذشت سالیان دچار فرسودگی می شد. ( تصویرهای 29 و 30 )

   تصویر29                                                          تصویر 30 

از نمونه های دیگر ماتریال نئون بود که مخصوصاً در شب به صورت خاصی چشم گیر است و متأسفانه در حال حاضر به کارگیری نئون در ایران منسوخ شده است. درحالی که استفاده از نئون هنوز هم در شهرهای بزرگ دنیا جای خاص خود را دارد . ( تصویرهای 31 و 32 )

   تصویر31 : درست                                                          تصویر 32 : دچار فرسودگی 

تابلوهایی از جنس فلکسی گلاس (Flexiglass) هنوز هم کمابیش به کار گرفته می شود، به خصوص در تابلوی مطب پزشکان . ( تصویرهای 33 و 34 )

                                                                        تصویر33: درست 

                                                                         تصویر34: اشتباه 

فلکسی فیس (Flexiface) ماتریال جدیدتری است که توسط چاپگرهای بزرگ (Plotter) بر روی سطح آن چاپ می شود و در حال حاضر درصد بسیار زیادی از تابلوها با این ماتریال ساخته می شوند.( تصویر 35 )

                                                                        تصویر35 

راحتی طراحی توسط کامپیوتر و چاپ بر روی فلکسی فیس ، متأسفانه تابلوسازها را دچار راحت طلبی همراه با سودجویی زیاد کرده است که تقریباً دیگر نشانی از تابلوسازی های کلاسیک که درآن تنوع ماتریال ها زیاد بود، دیده نمی شود و اکثر تابلوها سطحی و پیش پا افتاده است. در صورتی که زمانی ساخت و ساز تابلو به وسیله ی نئون یا برش حروف فلزی، کارگاه های مجهزی را می طلبید که امروزه به حداقل رسیده است. ( تصویرهای 36 و 37 )

                                                            تصویر36 و 37 : نمونه کارگاه های مجهز تابلوسازی 

5. ساخت و ساز تابلو: ساخت و ساز تابلو از عواملی است که مستقیماً با تابلوساز سرو کار دارد و باید بتواند به خوبی از عهده ی آن برآید. مرغوبیت مصالح به کار رفته و استحکام تابلو باید تضمین شده باشد. هرچند باید توجه داشت که تابلو به خاطر قرارگیری در معرض عوامل جوی، هر از چندی احتیاج به مرمت، نگهداری و تمیز کردن دارد . بسیاری از تابلوها الکتریکی هستند و درآن ها از لامپ برق استفاده شده است. لامپ ها بعد از مدتی می سوزند و احتیاج به تعویض دارند. رها کردن تابلو و نقص های فنی نظیر این، به چهره ی شهر خدشه وارد می کنند. ( تصویرهای 38 و 39 )

                                                                        تصویر38 
                                                                         تصویر39 

وقتی که به تابلوهای زیبایی که آن ها را به عنوان الگو قبول داریم، دقت می کنیم، مشاهده می کنیم که هیچ پیچیدگی خاصی در طراحی و فونت آن وجود ندارد، تنها چیزی که آن را متمایز می سازد، مرغوبیت و ساخت و سازی است که در آن به کار رفته است ؛ مثلاً زمینه ای از یک سنگ گرانیت که به دقت لبه های آن پرداخت شده و حروفی در کمال سادگی، اما با مهارت فنی هر چه تمام تر بر روی آن حک شده است. در واقع در اینجا تنها کاری که طراح گرافیست کرده، انتخاب ماتریال صحیح و فونت مناسب است . ( تصویر 40 )

                                                                        تصویر40 

درحال حاضر با پیش رفت فن آوری و ماشین آلات خاص، ساخت و ساز تابلو نیز دچار تحولی شگرف شده است و بهره گیری از این امکانات است که زیبایی تابلو را تضمین می کند. این تحول بسیار گسترده تر از کامپیوتر و فلکسی فیس و پلاتر است. 

6. محل نصب و استقرار تابلو در ساختمان : انتخاب محل صحیح برای قرارگیری تابلو، با نظر مستقیم طراح گرافیست و معمار صورت می گیرد. محل نصب نیز بسته به نوع ساختمان تفاوت های زیادی دارد . استاندارد نصب در اغلب فروشگاه ها و مغازه ها ،بر بالای سردر آنجاست . بسته به نمای بیرونی ساختمان ها ( مسکونی، تجاری ) جای نصب متفاوت است. تصمیم درباره ی این که کدام نقطه مناسب ترین جا برای نصب تابلو است، به عهده ی معمار و گرافیست است . ( تصویر 41 )

                                                                         تصویر41: اشتباه 

قدر مسلم این است که تابلو بر بدنه ی ساختمان، مانند وصله ی ناجوری به نظر نرسد و در واقع در هم آهنگی کامل با نمای ساختمان و رنگ و مصالح آن باشد. در ساختمان یک وزارت خانه، اداره یا مؤسسه، تابلو ممکن است به صورت یک پلاک فلزی در ابعادی حدوداً A3 در کنار ورودی ( سمت راست یا چپ ) قابل رؤیت باشد . ( تصویر 42 )

                                                                        تصویر42 

در نمای بیرونی ساختمان یک فرودگاه یا ایستگاه راه آهن و یا برج های تجاری، تابلو فقط با حروف بزرگ به طوری که از فاصله ی دورتری نیز قابل رؤیت باشد، بر لبه ی پشت بام ساختمان استقرار می یابد. ( تصویر 43 )

                                                                         تصویر43 

در ساختمان یک بیمارستان یا دانشگاه که دارای محوطه ی چمن بزرگی است، تابلو می تواند به صورت استند(Stand) در محوطه ی بیرونی بر روی زمین نصب شود . ( تصویرهای 44 و 45 )

                                                                        تصویر44 

                                                                       تصویر45 

7. نورپردازی تابلو: تابلوهای بیرونی (Outside) جلوه ای دوگانه دارند؛ تابلو در روز و تابلو در شب. 
بسیاری از مؤسسات و ادارات دولتی به خاطر این که فقط در طول روز فعال می باشند، احتیاجی به نورپردازی خاصی ندارند و درواقع با نور محیط یا نورخورشید، نورپردازی می شوند و شب ها نمودی ندارند. اما مکان هایی چون رستوران ها، فروشگاه ها، سینماها ، مراکز تفریحی و ... هم در طول روز و هم شب فعال هستند و تابلوهای آن ها نیز باید جلوه گری روزانه و شبانه داشته باشد . ( تصویر 46 )

                                                                        تصویر46 

از بارزترین نمونه های نورپردازی، تابلوهای نئون است که ساخت و ساز آن به گونه ای است که در شب جلوه ی خاصی دارند. نئون ها با روشن و خاموش شدن و ایجاد حرکت توسط نور، بسیار جلب توجه می کنند. تابلوهای نئون برای سینما، کافه، رستوران، کازینو، فروشگاه، شهربازی بسیار مناسب است. 
نوع دیگر نورپردازی، نور از پشت (Backlit) است. لامپ ها در پشت تابلوهایی از جنس فلکسی گلاس یا فلکسی فیس که نور را عبور می دهند (Transparent) نصب می شوند و جلوه ی خاص خود را دارند.

                                                                        تصویر47 

نورپردازی از روبه رو، در مواردی است که تابلو از ماتریال های حاجب نور (Opaque) ساخته شده و نور را از خود عبور نمی دهند. در چنین مواردی تابلو به وسیله ی پروژکتورهایی از روبه رو نورپردازی می شوند.(تصویر48 )

                                                                        تصویر48 

ساخت و ساز تابلوهایی که نورپردازی دارند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در طول زمان احتیاج به تعمیر و نگهداری دائمی دارند. 
8. رنگ در تابلو : تابلوها معمولاً از دو قسمت تشکیل شده اند: زمینه ی تابلو( Background ) و حروف روز زمینه. انتخاب رنگ زمینه و حروف روی آن و هم آهنگی آن با ماتریال های معماری نمای ساختمان، اهمیت خاصی دارد . در بعضی موارد ممکن است که نوشته ها مستقیماً بر روی نمای ساختمان نصب شود و در واقع نمای ساختمان همان نقشه زمینه را داشته باشد . ( تصویر 49 )

                                                                        تصویر49 

نوشتارها ممکن است بر روی سنگ حک شده باشند و در چنین مواردی رنگ زمینه و رنگ نوشتارها، طبعاً یکسان است. در ساختمان های کلاسیک رومی یا کتیبه های دوران باستان ایران ، نوشته ها به شیوه ی حکاکی بر روی سنگ است . ( سنگ نبشته ) ( تصویر 50 )

                                                                        تصویر50 

تنوع ماتریال ها در زمینه و نوشتارها، می تواند تنوع رنگ زیادی در طراحی تابلو ایجاد کند. مثلاً رنگ چوب، رنگ آهن، برنز ، مس، رنگ سنگ . رنگ های مصنوعی با کیفیتی که با عوامل جوی در هم آهنگی باشد، نیز وجود دارند. به کارگیری رنگ های نامرغوب یا نامناسب، باعث فرسودگی زود هنگام تابلو می شود. تعیین رنگ در تابلو به عهده ی گرافیست و معمار است. یکی از عوامل مهم در ایجاد رنگ ، همان نورپردازی است. مثلاً تابلوهای نئون با رنگ های متنوعی که ایجاد می کنند، خود عامل مؤثری در رنگ آمیزی تابلو هستند (تصویر 51 )

                                                                        تصویر51 
محقق : سید احمد رضا (فرزاد) حسن زاده

اصول صفحه آرايي

دوستای خوبم این پست اصول اصلی صفحه آرایی امیدوارم خوشتون بیاد

پایه کار یا گرید :

« پایه کار » یا « گرید » عبارت است از قانونمند کردن و تعیین عواملی مانند طول سطرها و فاصله آنها از یکدیگر ؛ فاصله بخشی از صفحه که واژگان در آن قرار گرفته اند از لبه های کاغذ ؛ فاصله ستون های حروف از هم و مواردی از این قبیل در یک کتاب یا اثر چاپی. در صفحه آرایی با رایانه ، گرید به مفهوم « تعریف کردن این موارد به صورتی ثابت و مشخص برای رایانه است و در صفحه آرایی کتاب به روش سنتی معروف به « چسب و قیچی » به صفحه ای خط کشی شده بر مبنای فاصله و طول سطرها نیاز داریم که علاوه بر واژه های « گرید » یا « پایه کار » ، اصطلاح « صفحه ماکت » هم برای آن به کار برده است.

خطوط در صفحه ماکت با رنگ آبی چاپ می شود که در فیلم خطی ، این رنگ اثری ندارد و در نتیجه ، وقتی حروف سیاه رنگ بر روی این صفحات چسبانده شوند ، در عکاسی چاپ فقط سیاهی ها روی فیلم منعکس می گردند و خطوط آبی اثری بر جای نمی گذارند. اگر کلمه یا نقشی باید در تمام صفحات کتاب تکرار گردد ، بهتر است که در پایه کار با رنگ مشکی چاپ شود ؛ یعنی پایه کار را دو رنگ چاپ کنیم : آبی برای تمام خطوطی که نیازی به چاپ شدن آنها در کتاب نیست و فقط صفحه آرا در صفحه آرایی کمک می کنند و مشکی ، برای نقش یا  کلمه ای که قرار است در کل کتاب چاپ شود. در پایه کار کتاب ، غیر از خطوط افقی مربوط به کرسی سطرها و خطوط عمودی مشخص کننده ابتدا و انتهای سطرها ، باید هر خط و علامتی که می تواند در صفحه آرایی به صفحه آرا کمک   کند ، رسم گردد. مانندعلامتی که 3/1 بالای صفحه را مشخص می کند و برای تعیین شروع فصل ها کاربرد دارد ، خط چینی که سر سطرها را مشخص می کند ، یک خط تقارن که برای چسباندن تیترهای وسط در وسط به کار می آید ، علایمی که جای شماره صفحه را مشخص می کند و موارد دیگری از این قبیل.

بعضی از کتاب ها پایه کار شطرنجی دارند. یعنی به جای خطوط کرسی و خطوط عمودی مذکور ، سطح حروف را به صورت شطرنجی چاپ می کنند تا راهنمایی برای دقیق چسباندن سطوح  کاغذی نمونه دوم حروف چینی باشد. در این پایه کار ها ، بهتر است اندازه هر خانه شطرنجی به جای آن که بر حسب سیستم متریک باشد ، بر حسب سیسیرو رسم گردد ، یعنی اندازه هر خانه مربع ، 5/4 میلیمتر باشد.  پایه کار را معمولا با راپیدوگراف 1/0 یا 2/0 میلیمتر رسم می کنند و اگر هم آن را با رایانه رسم کنند ، ضخامت خطوط را در همین حدود در نظر می گیرند. پایه کار باید برای استفاده از عناصر بصری متفاوتی مانند حروف متن ، عنوانها ، تصاویر و ریز نقش ها مناسب باشد. از این رو ، یک الگوی پیش تعیین شده نیست بلکه در هر نوع کتاب حالتی ویژه دارد. پایه کار ، باعث ایجاد  تناسب بین طرح و مطالب ، تبدیل پراکندگی به تجمع ، ایجاد خلاقیت های منطقی و جلوگیری از اتلاف وقت می شود و امروزه در تمام مواردی که با سطر هایی از نوشتار سروکار داریم ، ضروری است. در پایه کار برای تفکیک عملکردهای مختلف ، می توان از انواع خط چین استفاده کرد و غیر از آن ، طراح می تواند برای سهولت صفحه آرایی ، هر علامتی را که صلاح بداند ، در پایه کار منظور نماید.

صفحه آرایی کتاب :

در بیشتر گرید های کتاب ، حاشیه سفید صفحات دقیقاً مشخص می کنند تا صفحه آرا به هنگام صفحه آرایی ، از شکل صفحه تصور درستی داشته باشد. حاشیه سفید اطراف صفحه ها را در اصطلاح « مارژین » می گویند که واژه ای انگلیسی است به معنی کناره و حاشیه. چهار فاصله اطرف صفحه ، یعنی فاصله سطح نوشته ها در هر صفحه تا عطف و بالا و پهلو و پایین هم اندازه نیستند و اندازه های استاندارد متداول به ترتیب به نسبت اعداد 2 ، 3 ، 4 ، 6 یا 5/1 ، 2 ، 3 ، 4 می باشد که از تناسب طلایی این نسبت ها حاصل شده است.

از ابتدای تولید کتاب به روش حروف چینی ، این تناسب طلایی در حاشیه صفحات کتابهای لاتین رعایت می شده است ولی در دهه های اخیر با تحولات هنری جهان و گسترش ارتباطات و پیدایش مکتبهای هنری سنت شکن مانند « دادئیسم » دیگر ، در صفحه آرایی الزام قطعی وجود ندارد که حتما تناسب طلایی رعایت شود. در صفحه آرایی کتاب برحسب روحیه موضوع کتاب و سلیقه صفحه آرا و ناشر حاشیه ها نسبت به حالت طلایی تغییر می یابند. بهتر است رعایت نکردن   تناسب طلایی در حاشیه ها براساس منطق کاربردی باشد. در هر حال ، بسیار به ندرت اتفاق می افتد که برای کوچک انتخاب کردن فاصله سطح حروف از لبه مخالف عطف ، از فاصله همین سطح تا عطف داشته باشیم و تقریبا همیشه ، فاصله سطح نوشته های کتاب تا عطف ، از سه حاشیه دیگر باید کمتر باشد زیرا این فاصله از میان ، چهار فاصله حاشیه های صفحه تنها فاصله ای است که در دو صفحه مقابل هم کنار خودش تکرار می شود و از جهت حسی نیز چون دو صفحه مقابل هم یک نمای بصری را به وجود می آورند ، بهتر است بین دو نیمه این نما ، حداقل فاصله ضروری وجود داشته باشد. صفحه آرایی کتاب دو مرحله مختلف دارد که یا هر دو مرحله را یک طراح انجام می دهد و یا طراح به مرحله اول می پردازد و شخص دیگری صفحات را برای لیتوگرافی آماده می شازد و اجرای  نهایی می نماید. مرحله اول طراحی کلی کتاب یعنی طرح گرید ، شامل شکل صفحه عنوان اصلی و صفحه حقوق ، طرح سرفصل ها و زیر مجموعه آنها ، چگونگی شروع مطلب پس از سرفصل و مواردی از این قبیل می شود که با فکر و اندیشه و خلاقیت همراه است. مرحله دوم ، جنبه    اجرای دقیق این تصمیمات را دارد و نیازمند حوصله و دقت است و ممکن است اندیشه و خلاقیت در آن ، کاربرد بسیار اندکی داشته باشد.

سرفصل ها :

 در مورد طراحی سرفصل های کتاب ، معیار ویژه ای نداریم به غیر از این که شکل سرفصل ها باید با شکل صفحات معمولی و موضوع آن ، هماهنگی و تناسب داشته باشد. مثلاً استفاده از نقش اسلیمی در سرفصل کتابی جایز است که موضوع آن به نوعی با فرهنگ اسلامی ارتباط دارد. شکل بعضی از طرح های اسلیمی ، جهت و حرکت مشخصی دارد و چشم را به جهت معینی هدایت می کند. مثلاً نوشته را در مقابل آن قرار می دهیم که چشم را به طرف نوشته عنوان فصل هدایت کند. در کتاب هایی که تعداد فصل ها نسبت به حجم کلی کتاب ، زیاد است ، سر فصل ممکن است هم در صفحه زوج و هم در صفحه فرد قرار گیرد و پس از انتهای هر فصل ، بلافاصله طرح سر فصل بیاید. در سرفصل ها هم ، بهتر است نوشته ها وارد سطح حاشیه هایی نشوند که در گرید مشخص  گردیده اند. ولی چنان که خط یا طرح و نقش حاشیه ها را قطع کند و تا برش صفحه ادامه یابد ، اشکال ندارد. در طراحی سرفصل ها ابداع خلاقیت و شخیصت بصری کتاب ، قاعدتاً متناسب با موضوع آن است ، عوامل مهمی هستند که باید در نظر گرفته شوند. طرح سرفصل کتاب غالباً  نیازی به نقش و نگار ندارد و نباید به سادگی کتاب صدمه بزند. اگر در کتابی ، یک برگ کامل را به سرفصل اختصاص دهیم ( روی صفحه طرح سرفصل باشد و پشت آن سفید ) ، در صفحه بعد که شروع مطلب فصل است ، باید حدود 3/1 بالای صفحه را خالی بگذاریم و سپس مطلب را شروع کنیم و در هیچ حالت نباید مطلب فصل ، کاملاً از بالای صفحه شروع شود. تذکر این نکته ضروری است که در صفحات عادی کتاب و نیز صفحاتی از کتاب که سراسر آن یک جدول و یا یک تصویر باشد ، شماره صفحه و کلمات سرصفحه باید گذاشته شود اما در صفحات سرفصل و نیز پشت آن که سفید است ، نباید شماره صفحه و واژگان مربوط به سرصفحه و چیزهایی از این قبیل را گذاشت.

سرصفحه ها :

 سرصفحه ها ، تنها واژگانی هستند که مجازند در حاشیه های صفحه قرار گیرند. معمولاً سرصفحه سمت راست ، که در صفحه زوج واقع می شود ، نام کتاب است و سر صفحه سمت چپ ، که در صفحه فرد قرار دارد ، نام فصل می باشد.به بیان کامل تر ، عنوانی که ثابت تر است در صفحه زوج و مطلبی که نسبت به این صفحه زودتر تغییر می کند در صفحه فرد قرار می گیرد.

نکته بسیار مهم این که در به کارگیری هر نقشی که قرار است در تمام صفحات کتاب تکرار شود ، این واقعیت را باید در نظر داشت که نقش مذبور ، از نظر بصری باید بسیار سبک باشد. یعنی یا بسیار ریز و با رنگی تیره و یا کمی درشت تر ولی با رنگی بسیار روشن و نزدیک به رنگ زمینه.استفاده از نقش ، حتی نوع ظریف و کوچک آن ، در کتابهای معدودی جایز است مانند کتاب های معرف اسلامی که ممکن است در بعضی آنها طراح از نقوش اسلیمی بسیار ظریفی برای تزیین صفحه استفاده کند. نکته مهم در صفحه آرایی کتاب ، یکپارچه بودن و هماهنگی کار و ثابت ماندن هر تصمیم و سلیقه ای در تمام کتاب است ؛ به طور مثال ، اگر شروع یک فصل با بالای صفحه 12 سطر فاصله دارد ، این امر ، در فصل های دیگر کتاب هم باید دقیقاً رعایت شود و یا ، اگر سر هر پاراگراف دو سیسیرو داخل می رود ، در سراسر کتاب همین گونه باشد.

صفحه آرایی کتابهای بدون تصویر :

در این کتاب ها ، مدیر تولید موسسه نشر یا طراح ، ضوابطی را برای تمام جنبه های بصری کتاب در نظر می گیرد که با استانداردهای تولید کتاب سازگار باشد و تمام صفحات کتاب با رعایت این ضوابط آماده گردد. این ضوابط تعداد سطرهای بالای سرفصل ها ، محل استقرار تیترها و میان تیترها و تیترهای فرعی تر و سرصفحات و شماره صفحات و چگونگی وضعیت سرفصلها و مواردی از این دست را مشخص می کند. در صفخه آرایی رایانه ای ، این ضوابط برای رایانه تعریف می شود و در صفحه آرایی سنتی معروف به « چسب و قیچی » از گرید چاپ شده به رنگ آبی استفاده می کنیم و یا گرید را روی طلق رسامی می نماییم و با استفاده از میز نور و قرار دادن صفحات کاغذ سفید بر روی آن ، عمل صفحه آرایی را انجام می دهیم. هنگام صفحه آرایی ، باید « خبر » یعنی متن دستنویس یا تایپ شده کتاب را کنار دست خود داشته باشیم و با توجه به نظم مطالب ، حروف چینی را در صفحه ماکت ( صفحه ای که گرید روی آن با رنگ آبی چاپ شده است ) بچسبانیم.

در مورد پانوشت صفحات کتاب ، موارد زیر را باید رعایت نمود :

-  پانوشت های فارسی و پانوشت های فارسی و لاتین ، همیشه از راست به چپ و با شماره های فارسی چاپ می شوند.

-  پانوشت های لاتین ، همیشه از چپ به راست و با شماره های لاتین حروف چینی و صفحه آرایی می گردند.

-  در پایان پانوشت های توضیحی و ارجاعی باید نقطه گذاشت. اما اگر در پانوشت فقط نام یا اصطلاح آورده شود ، در پایان آن نیازی به نقطه نیست.

-  اگر پانوشت ها کوتاه باشند و بخواهیم آنها را دنبال یکدیگر بیاوریم ، فاصله میان انتهای یک پانوشت و ابتدای پانوشت بعدی ، معمولاً دو سیسیرو یعنی 9 میلیمتر است. در هر حال ، این مقدار بهتر است ثابت باشد و در سراسر کتاب ثابت بماند.

-  در صورتی که در پایین صفحه برای تمام پانوشت یا پانوشت ها جا نباشد ، بقیه آخرین پانوشت پایین صفحه ، به صفحه بعد برده می شود. در این صورت ، باید از نشانه پیکان ظریف و کوچکی هم در پایان صفحه و در منتهی الیه سمت چپ ، زیر آخرین سطر و نیز در شروع پانوشت در صفحه بعد در بالای منتهی الیه سمت راست استفاده نمود.

در صفحه آرایی کتاب ، هرگاه مجبور شویم نمودار یا جدولی را در حالت خلاف جهت متن در صفحه قرار دهیم در کتاب های فارسی زبان محل استقرار شرح جدول یا نمودار را قرار می دهیم. همین مورد را در کتاب های زبان انگلیسی یا هر زبانی که از سمت چپ خوانده می شود نشان می دهد. شماره و عنوان جدول بهتر است در بالای آن قرار گیرد و توضیحات دیگر در زیر آن. در حروف چینی جداول باید در نظر داشت که حروف ترجیحاً باید مختصری از متن کوچکتر باشند ، مقدار این کوچک بودن ، برحسب تعداد واژه هایی که در هر خانه جدول قرار می گیرد ، متفاوت است. گاهی ممکن است مطالب یک جدول از ارتفاع یک صفحه کتاب تجاوز کند. در این صورت ، می توان دنباله جدول را در صفحه یا صفحه های بعد ادامه داد.

صفحه آرایی کتاب های مصور :

در کتاب های مصور ، علاوه بر طرح یک ساختار کلی برای صفحه آرایی کتاب و شکل صفحه عنوان ، صفحه حقوق ، سرفصل ها و . . . نیاز است که صفحه آرا شناخت کافی از مفهوم ترکیب هنری یا کمپوزسیون و به طور کلی مبانی هنرهای تجسمی داشته باشد تا بتواند در صفحه ، درباره عوامل بصری ، تصمیمات مقتضی مناسب و مطلوبی اتخاذ کند. گرید کتابهای مصور باید به صورت دو صفحه مقابل هم طراحی شود زیرا مجموعه دو صفحه مقابل هم میدان عمل صفحه آرا هستند و اگر صفحه را به بوم نقاشی تشبیه کنیم ، دو صفحه مقابل هم یک بوم را برای عرضه خلاقیت هنری می سازند. در کتابهای مصور ، گرید دو صفحه ای حتماً باید تعدادی خط عمودی داشته باشد که برای قرارگیری تصاویر به کار گرفته شوند. تعداد تقسیمات عمودی ، به وسیله طراح ، نوع و تعداد تصاویر بستگی دارد. در کتابهای علمی و درسی که معمولاً تصویر هم دارند ، تصمیم گیری در مورد جای تصاویر باید بسیار کاربردی و منطقی باشد و تصویر ، نهایت نزدیکی را با متن مربوط به آن داشته باشد. باید برای اندازه تصاویر و چگونگی استقرار آنها در متن ، تصمیمی ثابت گرفت.

یکی از انواع پایه کارهای کتاب که طراحی آن نیاز به تجربه و خلاقیت تجسمی دارد ، طراحی پایه کار آلبوم های عکس است. یک شیوه کلاسیک که برای این منظور می توان به ان اشاره نمود ، روش واحد بندی یا گرید « مدوله » می باشد. در این روش ، سطح موثر هر صفحه ، یعنی سطحی را که پس از کسر حاشیه ها باقی می ماند ، به چند واحد مربع یا مربع مستطیل تقسیم می کنیم. یکی از شیوه هایی که در کتابهای مصور می توانیم از آن برای تعیین کادر تصاویر استفاده کنیم ، رعایت نسبت ثابت طول به عرض در چند تصویر است که در مجاورت یا نزدیکی یکدیگر در صفحه واقع شده اند. این شیوه نوعی تعادل ایجاد می کند. در صفحه آرایی ، استفاده از مربع که یکی از سه شکل اصلی است راه مناسبی است که صفحه آرا بتواند به سهولت و سرعت به ترکیب بصری مناسبی برسد. یعنی کادر بعضی از تصاویر یا بعضی از ستونهای حروف ، می تواند مربع شکل باشد تا صفحه آرا برای رسیدن به ترکیب بصری مناسب یاری دهد. کادر تصاویری هم که طول و عرض آنها تفاوت مختصری دارد. در صفحه آرایی کتابهای درسی مصور ، « عملکرد » نقش بسیار مهمی بر عهده دارد و عوامل مرتبط با آن ، مانند گروه سنی خواننده کتاب و معلومات و توانایی های او و نیز ، جنبه های فرهنگی و روان شناسانه مخاطب کتاب باید کاملاً در نظر گرفته شود. صفحه آرایی این گونه کتابها بسیار مهم است و نقش حساسی در امر آموزش دارد. تصمیم گیری در مورد ایده کلی و خطوط مولفان کتاب ، متخصص یا متخصصان روان شناسی کودک و نوجوان و یک یا چند طرح مجرب و یک یا چند آموزگار با سابقه و مجرب انجام شود.

تعیین اندازه تصویر :

برای اندازه زدن تصاویر در صفحه آرایی کتابهای مصور ، از رابطه زیر استفاده می کنیم :

 

            طول تصویر در ارژینال صفحه آرایی                 طول تصویر یا اسلاید موجود

نسبت                                                  =  نسبت  

          عرض تصویر در ارژینال صفحه آرایی                 عرض تصویر یا اسلاید موجود

 

این مفهوم را با بیان زیر نیز می توان شرح داد :

در بزرگ کردن تصویر ABCD ، اگر طول تصویر جدید را داشته باشیم ، برای یافتن عرض تصویر جدید ، DC را ادامه می دهیم و نقطه C' را در امتداد آن طوری انتخاب می کنیم که DC' ، برابر طول تصویر جدید باشد. از C' ، خطی عمود به DC رسم می کنیم تا امتداد قطر DB را در B' قطع کند. از B' خطی موازی DC رسم می کنیم تا امتداد خط DA را در قطع A' قطع نماید. مستطیل A'B'C'D' تصویر بزرگ شده ABCD می باشد که همان تناسب طول و عرض را دارد.  

جهت تصویر یا زاویه دید :

در کتا بهای مصور ، برای معین کردن جای مناسب تصاویر ، باید جهت عکس ها را هم در نظر گرفت. مفهوم جهت عکس یا « زاویه دید در عکس » به شرح زیر است :  دایره یکی از سـه شکل اصـلی است که جهت مشخصی نـدارد و سمـت و سـوی خاصی را القا  نمی کند. اما اگر یک دایره بسیار کوچک را در نزدیکی دایره بزرگنمایی تماشا کنیم ، حرکت چشم از دایره بزرگ به طرف دایره کوچک خواهد بود ؛ یعنی ناظر ، ابتدا دایره بزرگ را می بیند و سپس ، نگاهش به طرف دایره کوچک می رود. اگر خطوط ذهنی به وجود آمده را رسم کنیم ، شکل نهایی مانند یک فلش عمل می کند و جهت مشخصی ( از دایره بزرگ به طرف دایره کوچک ) دارد. منظور از « زاویه دید » یا « جهت عکس » همین حرکت و جهت است که مشخص می کند وقتی چشم شیء خاص یا تصویر آن را مشاهده می کند ، نخست منعطف به کدام قسمت می شود و سپس ، در چه جهتی حرکت می نماید.

وقتی به چهره انسان یا صورت حیوانی از روبرو نگاه کنیم از لحاظ جهت عکس ، خنثی است و جهت خاصی ندارد. تصویر یک اتومبیل یا گاری یا قطار از روبرو خنثی است. همان گونه که بعضی از اشکال هندسی مانند دایره هم خنثی هستند و جهت مشخصی را القا نمی کنند. در صفحه آرایی از این زاویه دید یا جهت نگاه تصویر ، فراوان استفاده می کنیم. بر روی جلد کتابها ، جهت نگاه تصویر نباید به طرف عطف باشد بلکه باید به سمت لبه کتاب نگاه کند. اگر تصویری به سمت چپ نگاه کند یا جهت حرکت چشم در آن از راست به چپ باشد ، عمل پیاده کردن و استقرار آن در سمت راست دو صفحه مقابل یکدیگر است. جهت مایل با مفهوم تعادل رابطه معکوس دارد. این جهت بی ثبات ترین و در نتیجه پرتحرک ترین نیروی جهت دار بصری است ودر تصاویر وجود چنین جهتی بیش از همه جلب توجه می کند. معنا و حالت آن ناآرام و تهدید کننده است. 

تعادل در صفحه :

دستگاه حسی انسان به گونه ای عمل می کند که انسان ، هنگام مشاهده یک طرح یا تصویر ، تمایل شدیدی به تعادل دارد. در صفحه آرایی یکی از راه های رسیدن به تعادل ، تقارن است. در کتاب های خطی و نیز کتاب های چاپ سنگی دوره قاجار ، صفحات دارای تعادلی که بر مبنای تقارن آرایش یافته اند ، فراوان یافت می شود. اما باید توجه کرد که امروزه در صفحه آرایی ، ایجاد تعادل به وسیله تقارن راه حل ارزشمند و هوشمندانه ای به شمار نمی رود و تقارن ، زبان بصری مناسب قرن ما نیست. از این رو ، بهتر است با استفاده از روشهایی غیر از تقارن ، تعادل را در دو صفحه مقابل هم ایجاد کرد.

صفحه آرایی کتاب های کودکان :

در صفحه آرایی کتابهای کودکان ، اصل مهم ، رعایت سادگی و پرهیز از پیچیدگی است. سفید خوانی ، یعنی وجود سطوح سفید علاوه بر حاشیه ها و رعایت ان در صفحه آرایی کتاب کودک ، بسیار ضروری است. از این رو ، نباید صفحات از تصویر و نوشته کاملا پر شوند و سفیدی نداشته باشند. اما تقسیم این سفیدی ها در صفحات ، باید با رعایت ضوابط و مبانی بصری صورت گیرد و به سهولت خواندن و درک مفهوم کمک کند. گروه سنی کودک نیز باید در نظر گرفته شود. سفید خوانی کتاب کودک 6 تا 7 ساله نسبت به سفید خوانی کتاب های نوجوانا بیشتر است. در صفحه آرایی کتاب های کودکان ، دو صفحه مقابل هم را با تاکید زیاد ، باید یک تابلو و یک صفحه دید و در حد امکان ، این دو صفحه را به هم مربوط نمود که به صورت یک تابلو دیده شود. یکی از روش های رایج برای رسیدن به این هدف ، ادامه تصویر از یک صفحه به صفحه مقابل است.

t-�athJ � font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: normal; orphans: auto; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px; -webkit-text-stroke-width: 0px;">در بزرگ کردن تصویر ABCD ، اگر طول تصویر جدید را داشته باشیم ، برای یافتن عرض تصویر جدید ، DC را ادامه می دهیم و نقطه C' را در امتداد آن طوری انتخاب می کنیم که DC' ، برابر طول تصویر جدید باشد. از C' ، خطی عمود به DC رسم می کنیم تا امتداد قطر DB را در B' قطع کند. از B' خطی موازی DC رسم می کنیم تا امتداد خط DA را در قطع A' قطع نماید. مستطیل A'B'C'D' تصویر بزرگ شده ABCD می باشد که همان تناسب طول و عرض را دارد.  

جهت تصویر یا زاویه دید :

در کتا بهای مصور ، برای معین کردن جای مناسب تصاویر ، باید جهت عکس ها را هم در نظر گرفت. مفهوم جهت عکس یا « زاویه دید در عکس » به شرح زیر است :  دایره یکی از سـه شکل اصـلی است که جهت مشخصی نـدارد و سمـت و سـوی خاصی را القا  نمی کند. اما اگر یک دایره بسیار کوچک را در نزدیکی دایره بزرگنمایی تماشا کنیم ، حرکت چشم از دایره بزرگ به طرف دایره کوچک خواهد بود ؛ یعنی ناظر ، ابتدا دایره بزرگ را می بیند و سپس ، نگاهش به طرف دایره کوچک می رود. اگر خطوط ذهنی به وجود آمده را رسم کنیم ، شکل نهایی مانند یک فلش عمل می کند و جهت مشخصی ( از دایره بزرگ به طرف دایره کوچک ) دارد. منظور از « زاویه دید » یا « جهت عکس » همین حرکت و جهت است که مشخص می کند وقتی چشم شیء خاص یا تصویر آن را مشاهده می کند ، نخست منعطف به کدام قسمت می شود و سپس ، در چه جهتی حرکت می نماید.

وقتی به چهره انسان یا صورت حیوانی از روبرو نگاه کنیم از لحاظ جهت عکس ، خنثی است و جهت خاصی ندارد. تصویر یک اتومبیل یا گاری یا قطار از روبرو خنثی است. همان گونه که بعضی از اشکال هندسی مانند دایره هم خنثی هستند و جهت مشخصی را القا نمی کنند. در صفحه آرایی از این زاویه دید یا جهت نگاه تصویر ، فراوان استفاده می کنیم. بر روی جلد کتابها ، جهت نگاه تصویر نباید به طرف عطف باشد بلکه باید به سمت لبه کتاب نگاه کند. اگر تصویری به سمت چپ نگاه کند یا جهت حرکت چشم در آن از راست به چپ باشد ، عمل پیاده کردن و استقرار آن در سمت راست دو صفحه مقابل یکدیگر است. جهت مایل با مفهوم تعادل رابطه معکوس دارد. این جهت بی ثبات ترین و در نتیجه پرتحرک ترین نیروی جهت دار بصری است ودر تصاویر وجود چنین جهتی بیش از همه جلب توجه می کند. معنا و حالت آن ناآرام و تهدید کننده است. 

تعادل در صفحه :

دستگاه حسی انسان به گونه ای عمل می کند که انسان ، هنگام مشاهده یک طرح یا تصویر ، تمایل شدیدی به تعادل دارد. در صفحه آرایی یکی از راه های رسیدن به تعادل ، تقارن است. در کتاب های خطی و نیز کتاب های چاپ سنگی دوره قاجار ، صفحات دارای تعادلی که بر مبنای تقارن آرایش یافته اند ، فراوان یافت می شود. اما باید توجه کرد که امروزه در صفحه آرایی ، ایجاد تعادل به وسیله تقارن راه حل ارزشمند و هوشمندانه ای به شمار نمی رود و تقارن ، زبان بصری مناسب قرن ما نیست. از این رو ، بهتر است با استفاده از روشهایی غیر از تقارن ، تعادل را در دو صفحه مقابل هم ایجاد کرد.

صفحه آرایی کتاب های کودکان :

در صفحه آرایی کتابهای کودکان ، اصل مهم ، رعایت سادگی و پرهیز از پیچیدگی است. سفید خوانی ، یعنی وجود سطوح سفید علاوه بر حاشیه ها و رعایت ان در صفحه آرایی کتاب کودک ، بسیار ضروری است. از این رو ، نباید صفحات از تصویر و نوشته کاملا پر شوند و سفیدی نداشته باشند. اما تقسیم این سفیدی ها در صفحات ، باید با رعایت ضوابط و مبانی بصری صورت گیرد و به سهولت خواندن و درک مفهوم کمک کند. گروه سنی کودک نیز باید در نظر گرفته شود. سفید خوانی کتاب کودک 6 تا 7 ساله نسبت به سفید خوانی کتاب های نوجوانا بیشتر است. در صفحه آرایی کتاب های کودکان ، دو صفحه مقابل هم را با تاکید زیاد ، باید یک تابلو و یک صفحه دید و در حد امکان ، این دو صفحه را به هم مربوط نمود که به صورت یک تابلو دیده شود. یکی از روش های رایج برای رسیدن به این هدف ، ادامه تصویر از یک صفحه به صفحه مقابل است.

آموزش رنگی کردن تصاویر سیاه و سفید با فتوشاپ

شاید تا به حال به این فکر کرده باشید که چگونه می توان تصاویر سیاه و سفید را رنگی کرد ، ما در این اموزش به شما می آموزیم که چگونه تصاویر سیاه و سفید خود که شاید مطعلق به زمان های گذشته است را رنگی کنید.برای مثال تصویر بازیگر محبوب محمد رضا گلزار را رنگی کردیم و مراحل این کار را برای شما به تصویر کشیدیم . ادامه مطلب رو دنبال کنید …

خوب برای شروع باید رنگ لب هارو تغییر بیدیم.با زدن ” Q ” یه ماسک سریع ایجاد کنید.بعد یه براش با لبه نرم رو انتخاب کنید،حالا همانند شکل زیر ناحیه لب ها رو انتخاب کنید.

دوباره ” Q ” رو برای لغو کردن حالت ماسک بزنید،محل انتخاب شده رو با ctrl+shift+i بر عکس کنید.تغییرات رو در زیر ببینید.

حالا باید یه fill layer برای تغییر رنگ ایجاد کنیم که به این آدرس برین…

layer>new fill layer>solid color

تغییرات رو همانند شکل زیر اعمال کنید…

با ctrl+shift+n یه لایه جدید ایجاد کنید.مد لایه رو به color تغییر دهید.

یه براش با  لبه نرم انتخاب کنید و برای کار کردن رنگ با شماره EEEACB# رو انتخاب کنید.همانند شکل زیر شروع به رنگ کردن نقاط صورت کنید.

تصویر زیر به شما صورت رنگ شده رو به طور کامل نشون میده…

خوب حالا برای اینکه رنگ صورت طبیعی تر نشون بده باید تغییراتی در رنگ ایجاد کنیم که به این آدرس برین…

image>adjustments>heu/saturation

برای این کار از ctrl+u هم میتونید استفاده منید.تغییرات رو همانند شکل زیر اعمال کنید…

حالا برای متعادل کردن رنگ به این آدرس برین…

image>adjustments>color balance

برای این کار از ctrl+b هم میتونید استفاده منید.تغییرات رو همانند شکل زیر اعمال کنید…

تصویر زیر این تغییرات رو به شما نشون میده…

در اینجا باید رنگ کراوات رو تغییر بدیم که باید با ابزار

magnetic lasso کراوات رو در حالت انتخاب قرار بدین..

همانند شکل زیر ناحیه رو انتخاب کنید…

برای تغییررنگ کراوات باید یه fill layer ایجاد کنیم که به این آدرس برین…

layer>new fill layer>solid color

تغییرات رو همانند شکل زیر اعمال کنید…

و در آخر تصویر پایانی…

خسته نباشید دوستان….موفقو پیروز باشید.